Wat is FSME/ tekenencefalitis?
Tekenencefalitis is een ontsteking van de hersenen die door een virus veroorzaakt wordt. Er worden 3 subtypes onderscheiden: het Europese subtype, Siberische subtype en Verre Oosten subtype. Tekenencefalitis komt voor in delen van Europa en Azië. Het virus is ook in Nederland aangetoond.
In welke landen komt FSME/ tekenencefalitis voor?
Azië
- China
- Japan
- Kazachstan
- Mongolië
- Rusland
- Zuid-Korea (Republiek Korea)
Europa
- Albanië
- Belarus
- Bosnië-Herzegovina
- Bulgarije
- Denemarken
- Duitsland
- Estland
- Finland
- Frankrijk
- Griekenland
- Hongarije
- Italië
- Kroatië
- Letland
- Liechtenstein
- Litouwen
- Moldavië
- Noorwegen
- Oekraïne
- Oostenrijk
- Polen
- Roemenië
- Servië
- Slovenië
- Slowakije
- Tsjechië
- Zweden
- Zwitserland
Hoe raak je besmet met FSME/ tekenencefalitis
Het virus kan zich verspreiden door teken of door drinken/eten van rauwe melkproducten van vee dat besmet is met het virus. De besmette dieren kunnen het virus dus uitscheiden in hun melk. Teken in Europa en Azië zijn het meest actief tussen april en november.
Welke klachten kan je krijgen van FSME/ tekenencefalitis
De meeste mensen krijgen geen klachten nadat ze besmet raken (asymptomatisch). De klachten variëren van mild (Europese subtype) tot ernstig en zijn afhankelijk van het subtype waarmee je besmet raakt. Klachten ontstaan vaak 1-2 weken na de besmetting en variëren van hoofdpijn, koorts en vermoeidheid tot algehele zwakte. Bij het Verre Oosten type is de kans op het krijgen van een hersenvliesontsteking of ontsteking van de hersenen groter. Bij het Verre Oosten subtype is de kans op sterfte 20% en kans op restverschijnselen 30%.
Hoe kan je FSME/ tekenencefalitis behandelen?
Er bestaat geen behandeling tegen tekenencefalitis. De behandeling is puur gericht op bestrijden van symptomen.
Hoe kan je FSME/ tekenencefalitis voorkomen?
Voor preventie van tekenencefalitis wordt er onderscheid gemaakt tussen het Europese gebied en het Aziatische gebied (Siberische en Verre Oosten subtype).
Voor reizen in met name het Europese gebied volstaan vaak de volgende maatregelen:
- Drink geen ongepasteuriseerde koeien- of geitenmelk uit gebieden waar tekenencefalitis voorkomt.
- Voorkom tekenbeten
- Blijf op paden en vermijd struiken/hoog gras
- Draag bedekkende kleding
- Smeer onbedekte huid in met DEET 40% (tenminste elke 4 uur)
- Kampeer niet aan een bosrand
- Gebruikt geïmpregneerde sokken
- Impregneer evt. overige kleding met permetrine (alleen in buitenland verkrijgbaar)
- Controleer op teken en verwijder deze z.s.m. (met name om de ziekte van Lyme te voorkomen). Besmetting met tekenencefalitis wordt hiermee niet voorkomen!
Er bestaat ook een vaccin tegen tekenencefalitis.
Redenen om te vaccineren zijn:
- Beroepsmatige blootstelling in gebieden waar tekenencefalitis veel voorkomt: bijv. boswachters of houthakkers
- Kamperen of wandelen tijdens actief tekenseizoen (april-november) in het Aziatisch gebied
- Langer dan 4 weken kamperen en wandelen in Europees gebied (april- november)
Hoe lang werkt een FSME/ tekenencefalitis vaccinatie?
Er zijn 3 vaccinaties (maand 0, 1 en 6) nodig om gedurende 3 jaar te beschermen tegen tekenencefalitis. Na een basisserie is het voor personen onder de 60 jaar die blootgesteld blijven nodig om elke 5 jaar een revaccinatie te halen, voor personen boven de 60 jaar is dat elke 3 jaar nodig.
Bij eenmalige blootstelling volstaan 2 vaccinaties op maand 0 en 1.
Wat zijn de bijwerkingen van een FSME/ tekenencefalitis vaccinatie?
Na vaccinatie kunnen lokale (een reactie op de injectieplaats, pijn) of algemene reacties (koorts, hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, spierpijn en gewrichtspijn) optreden.
Bronnen:
- Website LCR
- LCR-richtlijn Tekenencefalitis
- Website RIVM
- Website LCI
Geschreven door:
