Vandaag waarschuwde het RIVM voor blauwe bessen, verkocht bij Albert Heijn, die mogelijk besmet zijn met het Hepatitis A-virus. De besmetting is vermoedelijk afkomstig van geïmporteerde bessen en kan leiden tot honderden infecties. Consumenten wordt geadviseerd de bessen niet te eten, maar terug te brengen naar de winkel. Dit incident benadrukt het belang van voedselveiligheid, en het artikel bespreekt hoe Hepatitis A via bessen wordt verspreid, welke symptomen je kunt verwachten en hoe je jezelf kunt beschermen.
Hoe komt Hepatitis A in blauwe bessen terecht?
Hepatitis A komt in blauwe bessen terecht door besmetting tijdens verschillende stadia van de productie en distributie. De belangrijkste oorzaken zijn:
- Verontreinigd irrigatiewater: Blauwe bessenplanten worden vaak geïrrigeerd met water dat bacteriën, virussen of andere ziekteverwekkers bevat. Als het water is verontreinigd met menselijke ontlasting, kan het Hepatitis A-virus zich verspreiden.
- Gebruik van besmette mest: Organische mest afkomstig van geïnfecteerde dieren of mensen kan bijdragen aan besmetting.
- Onhygiënische omstandigheden: Contact met besmette handen van werknemers tijdens de oogst, verwerking of verpakking kan het virus overbrengen.
- Import uit risicogebieden: Blauwe bessen die afkomstig zijn uit landen met een lage voedselveiligheidsstandaard of waar Hepatitis A vaker voorkomt, hebben een hoger risico op besmetting.
Symptomen van Hepatitis A bij consumptie van besmette bessen
Na consumptie van besmette blauwe bessen kunnen symptomen binnen 15 tot 50 dagen optreden. Veelvoorkomende klachten zijn:
- Vermoeidheid: Geïnfecteerde personen voelen zich vaak zwak en energieloos.
- Buikklachten: Dit omvat misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.
- Koorts: Een lichte verhoging komt vaak voor.
- Geelzucht: Dit is het meest herkenbare symptoom en ontstaat door ophoping van bilirubine in het bloed. De huid en het oogwit krijgen een gelige kleur.
Bij milde gevallen verdwijnen de symptomen vanzelf, maar in ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn.
Risicoanalyse: Wie loopt het meeste risico?
Sommige groepen hebben een verhoogd risico op ernstige gevolgen van Hepatitis A, zoals:
- Kinderen zonder vaccinatie: Hoewel kinderen vaak milde symptomen ervaren, kunnen zij het virus overdragen aan volwassenen.
- Ouderen: Oudere mensen lopen een groter risico op levercomplicaties.
- Mensen met een verzwakt immuunsysteem: Personen met HIV, een recente transplantatie of andere immunodeficiënties zijn kwetsbaarder.
Daarnaast vergroot het consumeren van rauwe bessen zonder ze te wassen de kans op infectie.
Hoe kun je besmetting met Hepatitis-A voorkomen?
Preventieve maatregelen zijn essentieel om besmetting met Hepatitis A via blauwe bessen te voorkomen.
Voor producenten:
- Hygiënemaatregelen: Zorg voor schone irrigatiewaterbronnen en beperk menselijk contact met fruit.
- Certificeringen: Producenten moeten voldoen aan internationale voedselveiligheidsstandaarden zoals GlobalG.A.P.
Voor consumenten:
- Bessen wassen: Was bessen grondig onder stromend water. Hoewel dit het risico vermindert, elimineert het niet alle virussen.
- Koken of verhitten: Het virus sterft bij temperaturen boven 85°C. Het bereiden van bessen in desserts of jam is effectief.
- Vaccinatie: Het Hepatitis A-vaccin biedt langdurige bescherming tegen het virus.
Casussen van Hepatitis A-uitbraken via blauwe bessen
Uitbraken van Hepatitis A door blauwe bessen zijn zeldzaam, maar enkele bekende incidenten tonen de risico’s:
- 2013 (Noord-Europa): Een uitbraak gelinkt aan diepgevroren bessen leidde tot meer dan 70 infecties in Nederland, Duitsland en Denemarken.
- 2019 (VS): Besmette geïmporteerde bessen veroorzaakten tientallen gevallen van Hepatitis A.
- 2025 (Nederland): Albert Heijn verkoopt bevroren blauwe bessen besmet met Hepatitis A.
Uit onderzoek bleek dat slechte hygiënepraktijken in de productieketen de oorzaak waren.
Testen op Hepatitis A in blauwe bessen
Het opsporen van het Hepatitis A-virus in voedsel vereist geavanceerde laboratoriumtechnieken:
- RT-PCR-techniek: Reverse Transcriptase Polymerase Chain Reaction is een methode om virale RNA-sporen te detecteren.
- Antistoffentests: Laboratoria gebruiken immunologische tests om antilichamen tegen Hepatitis A te identificeren.
- Voedselmonitoring: Regelmatige controles van geïmporteerde bessen kunnen de voedselveiligheid verbeteren.
Wat te doen als je besmette bessen hebt gegeten?
Heb je mogelijk besmette blauwe bessen geconsumeerd? Neem de volgende stappen:
- Let op symptomen: Houd jezelf 50 dagen in de gaten op klachten zoals geelzucht, vermoeidheid en misselijkheid.
- Raadpleeg een arts: Bij symptomen of als je tot een risicogroep behoort, is medische hulp noodzakelijk.
- Post-expositieprofylaxe: Immunoglobuline-injecties of een Hepatitis A-vaccin binnen 2 weken na blootstelling kunnen infectie voorkomen.
Wetgeving en voedselveiligheid in Nederland
In Nederland zorgt de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) voor strenge controle op voedselveiligheid. Regelgeving omvat:
- Inspecties: Importeerders van bessen moeten voldoen aan hygiëne-eisen en productanalyses.
- EU-regelgeving: Blauwe bessen geïmporteerd uit landen buiten de EU worden vaker gecontroleerd op ziekteverwekkers.
- Traceerbaarheid: Producenten en distributeurs moeten de herkomst van bessen kunnen aantonen.
Toekomstperspectief: Hoe kunnen we risico’s minimaliseren?
Het voorkomen van Hepatitis A-uitbraken via blauwe bessen vereist een gezamenlijke inspanning:
- Hygiëneverbeteringen: Investeer in schone irrigatietechnieken en werknemersvoorlichting.
- Consumenteneducatie: Informeer mensen over het belang van het wassen van fruit en de risico’s van rauwe consumptie.
- Internationale samenwerking: Voedselveiligheid moet wereldwijd worden aangepakt door strengere regulatie en controle.
