Inentingen Zuid-Afrika

DTP staat voor difterie, tetanus en polio. Deze drie ziektes komen nauwelijks voor in Nederland dankzij preventieve vaccinaties, maar kan in het buitenland wel worden opgelopen, waaronder in Zuid-Afrika. 

Difterie kan van mens op mens via hoesten of niezen worden overgedragen, waarbij het een gezwollen keel en soms hartproblemen kan veroorzaken.

Tetanus zit vooral in straatvuil en kan een infectie veroorzaken bij een open wond, bijvoorbeeld na een valpartij.

Polio kan opgelopen worden door voedsel of water te nuttigen dat besmet is met ontlasting. Het veroorzaakt verlammingen, die soms permanent zijn.

Ben je na 1950 geboren, dan is één inenting voldoende om tien jaar beschermd te zijn tegen de drie ziektes. Deze kan tot de dag voor vertrek gehaald worden. Ben je voor 1950 geboren, dan moet er drie keer gevaccineerd worden voor optimale bescherming.

Hepatitis A is een infectieziekte, veroorzaakt door het hepatitis A-virus. Dit virus kan overgedragen worden door met ontlasting besmet water of voedsel. De ziekte kan herkend worden aan koorts, misselijkheid en op den duur geelzucht. In ernstige gevallen kan leverfalen optreden, wat dodelijk kan zijn.

De inenting tegen hepatitis A wordt aanbevolen voor een bezoek aan Zuid-Afrika. Haal de inenting tegen hepatitis A bij voorkeur twee weken voor vertrek tot de dag voor vertrek. Herhaalvaccinaties zorgen voor langere bescherming.

BMR staat voor bof, mazelen en rode hond. Sinds 1976 worden kinderen bij een leeftijd van 14 maanden en 9 jaar gevaccineerd tegen deze ziektes. Ben je voor 1976 geboren, dan wordt een BMR-vaccinatie aanbevolen voor een bezoek aan Zuid-Afrika. Met name mensen die geboren zijn in de jaren 1965-1975 wordt aangeraden dit te doen, omdat zij minder in aanraking zijn gekomen met de ziektes dan mensen die hiervoor zijn geboren en de kans op resistentie dus lager is.

Hepatitis B is een infectieziekte veroorzaakt door het hepatitis B-virus, dat via bloedcontact overgedragen kan worden. Het kan leiden tot leverschade en in ernstige gevallen leverkanker. 

Hoewel het risico op besmetting kleiner is voor hepatitis B dan het gerelateerde hepatitis A, wordt de vaccinatie bij een lang verblijf in Zuid-Afrika en sommige bijzondere situaties aanbevolen. Haal de eerste twee vaccinaties bij voorkeur vier tot zes weken voor vertrek. Voor de volledige serie (langdurige bescherming) moet zeven maanden gestart worden met vaccineren.

Tuberculose (TBC) is een infectieziekte veroorzaakt door een bacterie, die zich meestal in de longen nestelt. TBC komt niet of nauwelijks voor in Nederland, maar nog wel in Zuid-Afrika. Afhankelijk van de verblijfsduur, verblijfplaats en aard van het bezoek aan Zuid-Afrika, kan een TBC-vaccinatie (ook wel BCG-vaccinatie genoemd) aanbevolen zijn. Bespreek dit met een expert van Stadskliniek. Haal de tuberculose-inenting bij voorkeur zes weken voor vertrek.

Rabiës, ook wel bekend als hondsdolheid, is een ernstige ziekte die overgedragen kan worden bij een beet, lik of krab van een dier dat de ziekte draagt. Onder meer honden, apen en vleermuizen kunnen het rabiësvirus dragen. Omdat er in Zuid-Afrika straathonden lopen die rabiës kunnen dragen, kan een vaccinaties verstandig zijn.

Haal de inenting tegen rabiës minimaal twee weken voor vertrek. Let op: zelfs met een rabiësvaccinatie moet je behandeld worden na contact met een besmet dier.

Ja, maar dit hangt ook af van de tijd van het jaar en de regio die je bezoekt. In principe loop je alleen een risico op malaria in het oosten van Zuid-Afrika tussen september en mei. Tot deze regio behoort ook het bekende Krugerpark, dat veel toeristen bezoeken.

Reis je in deze regio en gedurende de risicotijd voor malaria, dan kan het nemen van malariapillen verstandig zijn. Je kunt deze verkrijgen via StadsKliniek. Ook kun je tijdens je afspraak meer informatie ontvangen over malaria en de risico’s van de ziekte.

Ja, muggen in Zuid-Afrika kunnen ook chikungunya, dengue (knokkelkoorts) en zika overbrengen. Gele koorts komt niet voor in Zuid-Afrika, maar wel in veel andere Afrikaanse landen. Daarom is een vaccinatie tegen gele koorts soms alsnog verplicht wanneer je naar Zuid-Afrika reist.

Tegen de andere ziektes kun je helaas niet ingeënt worden. Bescherm jezelf daarom met DEET en slaap onder een klamboe, zeker wanneer je in de buitenlucht slaapt. Vertoon je symptomen die lijken op symptomen van één van de ziekten, raadpleeg dan een arts. Snelle behandeling verkleint de kans op ernstige klachten bij besmetting.

Zuid-Afrika grenst aan Namibië, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Eswatini (voorheen: Swaziland) en omringt bovendien Lesotho.
Voor deze landen worden dezelfde vaccinaties aanbevolen als voor Zuid-Afrika het geval is.

Voor Namibië en Mozambique wordt bij een lang verblijf tevens een meningococcenvaccinatie aanbevolen. In sommige landen wordt bovendien de gele koorts-vaccinatie verplicht gesteld of sterk aanbevolen.

Bespreek je reis door de regio tijdens je afspraak voor een persoonlijk advies.

Ja, bij een inenting kunnen er altijd bijwerkingen ontstaan, die in de meeste gevallen licht zijn. Doorgaans verdwijnen deze binnen twee dagen. Symptomen die kunnen optreden zijn bijvoorbeeld een gevoelige en pijnlijke plek van injectie, zwelling of roodheid van de huid, hoofdpijn, koorts en vermoeidheid. Ook kun je flauwvallen na een vaccinatie. Onze medewerkers kunnen hier goed mee omgaan.

In zeer zeldzame gevallen kan een allergische reactie optreden. Als dit gebeurt, ontstaat dit direct na de vaccinatie tot tien minuten na de inenting. Mocht je de kliniek al hebben verlaten, bel dan direct 112. Een directe behandeling is vereist.

Ben je ziek of zijn er andere bijzonderheden in je gezondheidssituatie, geef dit dan aan. Mogelijk is een vaccinatie dan onverstandig.

Ja, dat is belangrijk om te doen. Wanneer een vaccinatie officieel is verlopen, ben je waarschijnlijk niet meer (volledig) beschermd tegen de betreffende ziekte. Dit betekent dat je tijdens je reis door Zuid-Afrika alsnog ziek kunt worden bij een besmetting met de ziekte.

Gaat het om een verplichte vaccinatie (bijvoorbeeld gele koorts als je vanuit een gele koorts-land reist), dan kan het ook leiden tot een weigering aan de grens van Zuid-Afrika.

Neem geen risico’s en laat je vaccinaties op tijd vernieuwen, ook wanneer je inenting gaat verlopen tijdens je verblijf in Zuid-Afrika.

Zoogdieren in Zuid-Afrika kunnen soms rabiës hebben, ook wel bekend als hondsdolheid. Rabiës is altijd dodelijk en kan al bij een beet, krab of lik worden overgedragen. Is dit gebeurd, laat je dan direct behandelen, ook als je eerder al een vaccinatie tegen rabiës hebt ontvangen. Behandeling is altijd vereist.

Je kunt helaas niet altijd zien aan een dier of het rabiës heeft. Neem dus geen enkel risico en zoek direct medische hulp.

Met name op de stranden van Zuid-Afrika kun je te maken krijgen met zandvlooien. Deze kleine vlooien zorgen voor bultjes en irritaties van de huid. Hoewel een beet van een zandvlo op zichzelf vaak niet gevaarlijk is, zorgt het wel voor veel overlast en kan het soms leiden tot verdere huidinfecties.

Zandvlooien zijn met name tussen zonsondergang en zonsopkomst actief. Ze leven net onder het zandoppervlakte. Ook overdag is het dus verstandig om niet te veel te woelen in het zand van de Zuid-Afrikaanse stranden. Volg lokale adviezen op. Zij weten vaak beter op welke stranden er zandvlooien voorkomen.

De ziekenhuizen in de grote steden van Zuid-Afrika zijn van een redelijk goede kwaliteit. Heb je medische zorg nodig, probeer deze dan te krijgen in een grote stad. Er zijn ook privékliniek beschikbaar van goede kwaliteit. Controleer altijd eerst bij je zorg- en/of reisverzekeraar wat zij aanraden.

Houd er rekening mee dat je de kosten van een behandeling moet voorschieten en dat dit vaak contant moet gebeuren.

Bij drogisten en apotheken, met name in grotere steden van Zuid-Afrika, kun je diverse medicijnen krijgen zonder recept. Denk hierbij aan diarreeremmers en lichte pijnstilling. Controleer voor de zekerheid de houdbaarheidsdatum van het medicijn.

Zelf medicijnen meenemen kan als deze niet onder de Opiumwet vallen. Laat deze altijd in de originele verpakking. Gebruik je medicijnen op recept, controleer dan vooraf of er in Zuid-Afrika andere regels bestaan voor het bezit van deze medicijnen. Mogelijk heb je een medische verklaring of medisch paspoort nodig.

In zoetwaterpartijen, bijvoorbeeld meertjes en stroompjes, kan je de wormziekte bilharzia oplopen. Dit is een vervelende wormziekte die allerlei klachten kan veroorzaken aan de huid, maar ook de rest van het lichaam. Pootjebaden kan al voldoende zijn en symptomen treden soms pas maanden later op. Daarnaast zijn er andere risico’s in de wateren van Zuid-Afrika, ook in de oceaan.

Volg zoveel mogelijk lokale adviezen op om veilig te kunnen zwemmen.

Ja, dat kan gevaarlijk zijn. Onder meer wilde dieren, maar ook criminaliteit vormen een risico. Waar mogelijk is het verstandig om op pad te gaan met een lokale gids of ranger die de gevaren kent en een veilige safari of andere natuurtocht kan garanderen.